Jazz – gatunek muzyczny, który powstał na przełomie XIX i XX wieku (zapoczątkowany pomiędzy 1890, a 1900 rokiem) na południu Stanów Zjednoczonych w dzielnicy prostytutek
Storyville w Nowym Orleanie (tradycyjnie początki jazzu łączą się z Congo Square) jako połączenie muzyki zachodnioafrykańskiej i europejsko-amerykańskiej (bluesa, ragtime’u i muzyki europejskiej).
Stanowi on połączenie muzyki ludowej, artystycznej i rozrywkowej.
Jazz charakteryzuje się rytmem synkopowanym w metrum parzystym, a także dużą dowolnością interpretacyjną i aranżacyjną oraz tendencją do improwizacji.
Ma to związek z faktem, że pierwszymi twórcami tego gatunku byli przeważnie nieznający nut potomkowie niewolników.
Według niektórych muzykologów jazz jest raczej formą interpretacji niż stylem muzycznym.
Korzenie Jazzu
Jazz powstał na drodze złożonego, wielofazowego procesu, w którym można wyróżnić etap rozwoju afrykańskiej muzyki ludowej i inkorporacji do niej elementów muzyki amerykańsko-europejskiej,
wyodrębniania się gatunków muzycznych stanowiących źródła jazzu (negro spirituals, plantation songs, blues, ragtime) oraz krystalizowanie się nowego nurtu muzycznego w końcu wieku XIX.
Ludność czarnoskóra była sprowadzona do Ameryki Północnej już w wieku XVI i XVII – jej muzyka towarzyszyła ekstatycznym obrzędom, tańcom, zajęciom codziennym[2]. Ze względu na warunki życia
i korzenie instrumentarium tej muzyki było proste, miała ona przede wszystkim charakter wokalny (często posługująca się falsetem), o nieskomplikowanej melodyce. Powszechnie stosowana w niej była heterofonia.
Forma wykonawcza to często tzw. call-and-response – zawołanie lub pytanie głosu solowego i odpowiedź chóru.
Na pieśni czarnych osób tego okresu wywierała też duży wpływ hymnodia protestancka, a w niektórych rejonach muzyka francuska i hiszpańska. Wpływy muzyki protestanckiej to przede wszystkim hymny i psalmy, zawarte
w śpiewnikach tekstowych lub zawierających też melodie opracowane na wiele głosów, np. The Bay Psalm Book (Cambridge, Mass., 1640) czy XVIII-wieczne hymny T. Buttsa, J. Cennika, J. Newtona, I. Wattsa, G. Whitefieldai J. i Ch. Wesleyów.
W wieku XIX z tej syntezy w muzyce czarnej ludności Stanów Zjednoczonych wyklarowały się nowe style i gatunki muzyczne, kluczowe dla genezy jazzu: white spirituals, obejmujące religious ballads, folk-hymns i revival
spirituals oraz negro spirituals, obejmujące ring-shout, song-sermons, jubilee, spiritual mellows i gospel songs, które razem z plantation songs weszły w skład kultury tak czarnych, jak i białych Południa.
Kolejne gatunki to trudne do zdefiniowania blues i ragtime. Ragtime powstał jako przeniesienie na fortepian stylu gry na banjo, charakteryzuje się rytmem krzyżującym się lub synkopowanym, może być zapisywany nutowo.
Blues charakteryzuje się nastrojowością, wywodzącą się ze spirituals oraz zawołań i zawodzeń (moans, field hollers).
W wieku XIX blues miał formę 12-taktową, po 1900 zyskał dużą popularność w rejonie Nowego Orleanu i delty Missisipi. Do znanych śpiewaków bluesowych należą m.in. Blind Lemon Jefferson, Charlie Patton, John Lee Hooker, Muddy Waters,
a śpiewaczek np. Gertrude „Ma” Rainey. W latach 20. blues uzyskał klasyczną formę instrumentalną boogie-woogie, spopularyzowaną zwłaszcza przez kompozytora Saint Louis Blues W. C. Handy’ego.
